Profesor Stanisław Gawroński odznaczony Medalem Instytutu Agronomicznego w Marymoncie

Prof. dr hab. Stanisław Gawroński ukończył studia na Wydziale Ogrodniczym SGGW. Stopień doktora nauk rolniczych w zakresie agronomii uzyskał w 1972 roku, a w roku 1985 – stopień doktora habilitowanego w dziedzinie nauk rolniczych.

W latach 1991-1999 zatrudniony był na stanowisku profesora nadzwyczajnego SGGW, a latach 2000-2013 – profesora zwyczajnego.

W Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego pełnił funkcje: prodziekana Wydziału Ogrodniczego ds. naukowych (1993-1999), a w latach 1995-2013 kierownika Katedry Uprawy i Nawożenia Roślin Ogrodniczych (przemianowanej na Katedrę Przyrodniczych Podstaw Ogrodnictwa, a po kolejnej reorganizacji przekształconej w Samodzielny Zakład Przyrodniczych Podstaw Ogrodnictwa).

Edukacja:

1957-1962           Technikum Ogrodnicze w Prószkowie k/Opola

1962-1967           Wydział Ogrodniczy SGGW, mgr w zakresie ochrony roślin

1967-1972           Wydział Ogrodniczy SGGW, dr nauk rolniczych w zakresie agronomii

1985                      Wydział Ogrodniczy SGGW, dr habilitowany w dziedzinie nauk rolniczych

Zatrudnienie i staże naukowe:

1967-1985           asystent naukowo-techniczny

1962-1972           doktorant

1973-1975           staż podoktorski, Uniwersytet Idaho, USA (12 miesięcy)

1976-1981           adiunkt, Wydział Ogrodniczy SGGW

1981-1983           staż naukowy, Uniwersytet Idaho, USA (21 miesięcy)

1983-1985           adiunkt

1985-1991           docent, w tym czasie staże:

– 1987 – Uniwersytet Idaho (4 miesiące)

– 1989 – Uniwersytet Nagoya Cent. Badania Genu (9 miesięcy)

1991-1999           profesor nadzwyczajny, w tym czasie staż:

– Uniwersytet Nagoya. Laboratorium Molekularne Fizjologii Roślin (9 miesięcy)

2000-2013           profesor zwyczajny

2013-2020           zatrudniony w SGGW na części etatu, w 2016 roku zaproszony jako Guest:

                Scholar Uniwersytetu Kyoto do udziału w Międzyuczelnianej Grupie

                przywracającej do uprawy gleby skażone 137 Cs w prefekturze Fukuszima (1 miesiąc).

Przedmiotem zainteresowań naukowych prof. S. Gawrońskiego są dwa główne obszary środowiska związanego z działalnością człowieka:

Zanieczyszczenie i rekultywacja środowiska miejskiego. Wśród zanieczyszczeń badania skupiają się na pyłach zawieszonych (PM), ksenobiotykach (PAH), metalach ciężkich (HM) oraz metalach szlachetnych (uwalnianych przez nowoczesne pojazdy wyposażone w katalizatory). W ciągu ostatnich kilku lat badania Profesora były i są ukierunkowane na pył zawieszony numer jeden gromadzący się na powierzchni roślin i usuwany przy naturalnym udziale deszczu lub śniegu, a część zawarta w wosku usuwana podczas grabienia liści.

Ocena i opracowanie wykazu gatunków roślin najbardziej efektywnych w akumulacji PM. Rola opadów atmosferycznych w wypłukiwaniu zanieczyszczeń z liści i ich losów w glebie, gromadzenie PM, detoksykacja/degradacja przez rośliny z towarzyszącym im mikrobiomem. Rola mikrobiomu roślinnego jako narzędzia intensyfikacji procesu fitoremediacji powietrza, zwłaszcza przez fyllo- i endomikrobiom jako bezpośrednio związany z oczyszczaniem powietrza. Obecnie prowadzone badania dotyczą środowiskowego zagrożenia przez PFAS (wieczne chemikalia).

W agroekosystemie prof. S. Gawroński specjalizuje się w ograniczaniu nadużywania herbicydów, którego konsekwencją jest rozwój chwastów odpornych na te związki. Mechanizm odporności, dopasowanie ekologiczne wraz z metodami profilaktyki i kontroli odpornych biotypów, w tym molekularna identyfikacja mutacji prowadzących do pojawienia się biotypów odpornych. W związku z tym obecne zainteresowania badawcze Profesora skupiają się na rolnictwie zrównoważonym, w tym rolnictwie ekologicznym. Preferowane jest zarządzanie agroekosystemem za pomocą nie chemicznych metod zwalczania chwastów oraz znajomość zachowania gatunków roślin uprawnych i dzikich w środowisku, w tym stresu allelopatii. Po latach pracy Profesor posiada wiedzę i doświadczenie w ocenie reakcji roślin na warunki stresowe oraz w uprawie roślin zarówno w warunkach optymalnych, jak i stresowych, zwłaszcza generowanych przez chemiczną antropopresję.

Trzy najważniejsze osiągnięcia naukowe prof. Stanisława Gawrońskiego to:

– opracowanie grawimetrycznej metody określania zdolności roślin do akumulacji pyłów zawieszonych (PM), która wraz z metodą mikroskopową stanowi jedyną z dwóch stosowanych w świecie do oceny zdolności roślin do gromadzenia PM;

– oznaczenie zdolności akumulacyjnej PM przez 22 gatunki drzew i 25 gatunków krzewów najczęściej uprawianych na terenach zurbanizowanych strefy umiarkowanej;

– wykazanie roli parków i lasów w redukcji pyłu zawieszonego na terenach zurbanizowanych.

Profesor Stanisław Gawroński prowadził badania naukowe w ramach grantów finansowanych z różnych źródeł. Uzyskał zagraniczne i krajowe granty naukowe:

– Projekt 7 Programu Ramowego, akronim REGPOT: „Warszawska Inicjatywa na rzecz Zdrowia Roślin”, lider pakietu III-go;

– Projekt Fundacji Polsko-Norweskiej: „Fitoremediacja zanieczyszczeń powietrza jako narzędzie redukcji ryzyka człowieka”, lider projektu;

– Projekt 5 Programu Ramowego, akronim HiDRAS: „Wysokiej jakości jabłka odporne na choroby dla zrównoważonego rolnictwa”, wykonawca;

– Projekt 5 Programu Ramowego, akronim WECOF: „Strategie zwalczania chwastów w rolnictwie ekologicznym pszenicy ozimej”, lider zespołu polskiego;

– Projekt US-AID: „Zmniejszenie nakładów herbicydów w celu obniżenia kosztów oraz zapobiegania i przezwyciężania odporności”, lider zespołu polskiego;

– Grant NCBiR: „BIOSTRTEG. Strategia ograniczenia odporności w zwalczaniu chwastów jako ważny czynnik zrównoważonego rozwoju agroekosystemu BioHerOd”;

– Stypendia Polskiego Komitetu Badań Naukowych (1991-1993, 1996, 1998, 2003, 2011).

Dorobek publikacyjny Profesora obejmuje 92 publikacje naukowe, w tym 69 anglojęzycznych i 23 polskich, oraz liczne publikacje i doniesienia popularnonaukowe. Ponadto Profesor jest pierwszym autorem lub współautorem rozdziałów w 5 książkach wydanych za granicą.

Opracował 11 recenzji prac habilitacyjnych, 8 recenzji dorobku naukowego i dydaktycznego w postępowaniu o nadanie tytułu profesora, 3 recenzje dorobku na stanowisko profesora uczelnianego i recenzję w postępowaniu o nadanie tytułu doktora honoris causa. Ponadto był promotorem 16 przewodów doktorskich, 115 prac magisterskich oraz 33 inżynierskich i licencjackich.

Profesor Stanisław Gawroński aktywnie działał również w polskich i międzynarodowych organizacjach naukowych lub akademickich. Był m.in. członkiem zarządu Międzynarodowego Towarzystwa Fitotechnologii (2009-2013), członkiem założycielem Polskiego Towarzystwa Nauk Ogrodniczych, członkiem Rad Naukowych: Ogrodu Botanicznego PAN w Powsinie i Instytutu Fizjologii Roślin PAN w Krakowie. Był także współprzewodniczącym i organizatorem (z amerykańskim parterem) Konferencji: „Zdrowie i Środowisko w Europie Centralnej i Wschodniej (CEECHE 2018)”, członkiem Komitetu Organizacyjnego CEECHE 2016 oraz członkiem Komitetu Organizacyjnego 7. Konferencji Międzynarodowego Towarzystwa Fitotechnologii 2010 (Parma, Włochy).

Za osiągnięcia naukowe, dydaktyczne i organizacyjne prof. Stanisław Gawroński został w 2000 roku odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Wyróżniony Odznaką Honorową „Za Zasługi dla SGGW” oraz wielokrotnie – nagrodami JM Rektora SGGW. W 2015 roku nagrodzony został najwyższym międzynarodowym wyróżnieniem Milton Gordon Award za doskonałość w dziedzinie fitotechnologii. W roku jubileuszu 100-lecia Polskiego Towarzystwa Botanicznego Walne Zgromadzenie Delegatów PTB podjęło uchwałę o przyjęciu Profesora Stanisława Gawrońskiego w poczet swoich Członków Honorowych, doceniając Profesora za wybitne zasługi na polu botaniki i nauk pokrewnych.

Profesor Stanisław Gawroński w uznaniu wybitnych naukowych osiągnięć oraz zaangażowania w działalność służącą rozwojowi nauk rolniczych został wyróżniony Medalem Instytutu Agronomicznego w Marymoncie.