Praca naukowa jest dla mnie
Rozmowa z dr hab. inż. Mają Radziemską, prof. SGGW z Katedry Kształtowania Środowiska Instytutu Inżynierii Środowiska Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie – o nauce, SGGW oraz znalezieniu się w gronie najczęściej cytowanych naukowców na świecie wg rankingu przygotowanego przez Stanford University we współpracy z wydawnictwem Elsevier.
– Pani Profesor, jaki jest zakres Pani badań naukowych? W czym się Pani specjalizuje? I skąd ten wybór?
– Od początku swojej działalności naukowej skupiałam się na tematyce związanej z dwoma obszarami badawczymi, w których prace rozwojowe nad techniką wspomaganej fitostabilizacji oraz technologiami zagospodarowania i ponownego wykorzystania produktów odpadowych z różnych gałęzi przemysłu w rozwiązaniach przyjaznych środowisku, odgrywają wiodącą rolę.
Na wybór tej tematyki badawczej niewątpliwy wpływ miały doświadczenia zdobyte podczas studiów doktoranckich i prace badawcze związane z rozprawą doktorską, w ramach których realizowałam podobne zagadnienia. Z biegiem lat oczywistym jest, że pogłębiam poszczególne obszary o nowe wątki badawcze w każdym z obszarów.
– Dlaczego zajęła się Pani nauką i dlaczego w SGGW?
– Już na studiach, które ukończyłam na obecnym Wydziale Geoinżynierii, wcześniej Ochrony Środowiska i Rybactwa na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie, inspirowały mnie zajęcia szczególnie te praktyczne i laboratoryjne, na których bardzo angażowałam się w badania różnych komponentów środowiska.
Moje zainteresowanie nauką pojawiło się w trakcie ostatniego roku studiów kiedy to miałam możliwość najpierw uczestniczenia w pracach badawczych na terenie składowiska odpadów funkcjonującego w technologii pryzm energetycznych, później wystąpienie na Ogólnopolskim Seminarium Studenckim z referatem na temat efektywności unieszkodliwiana odcieków składowiskowych. Utwierdziło mnie to w przekonaniu, że praca naukowa jest dla mnie. Dlatego oczywistym wyborem było podjęcie studiów doktoranckich, również na UWM w Olsztynie, które ukończyłam z wyróżnioną przez JM Rektora rozprawą doktorską. Ciekawym wątkiem jest także mój dorobek technologiczny z tamtego okresu i przyznany patent. Jestem współautorką opracowania technologii utylizacji małocennych gatunków i śniętych ryb w procesach kompostowania wraz z optymalizacją produktu końcowego. W wyniku przeprowadzonych prac wykazaliśmy, że kompostowanie może stanowić użyteczną metodę zagospodarowania produktów ubocznych z gospodarki rybackiej i jednocześnie może być skutecznym sposobem utylizacji tego typu odpadów. Produkt końcowy może służyć jako dodatek nawozowy lub być wykorzystany w technikach rekultywacyjnych. Wszystkie te aktywności inspirowały mnie do podejmowania kolejnych inicjatyw naukowych i rozwijania skrzydeł, czego wyrazem była m.in. zmiana ośrodka naukowego właśnie na SGGW.
– Nad czym aktualnie Pani pracuje? Jaki jest cel badań?
– Prowadzę badania dotyczące wpływu ujemnych temperatur na przebieg wspomaganej fitostabilizacji gleb zanieczyszczonych metalami ciężkimi. Zagadnienie to, jest szczególnie ważne, w przypadku obszarów, na których odnotowuje się występowanie sezonowo zamarzniętej gleby, która stanowi ponad 50% globalnej powierzchni lądowej. Obniżenie temperatury gleby poniżej zera może wpływać na zmiany w biologicznych i fizyko-chemicznych właściwościach, ale również oddziaływać na rośliny, które odgrywają w tym przypadku ważną rolę. Charakter oddziaływań jest więc złożony, przez co uważam za istotne poznanie skuteczności badanej przeze mnie techniki właśnie w zmiennych warunkach temperaturowych.
– W wyniku Pani działań i osiągnięć naukowych, znalazła się Pani w gronie najczęściej cytowanych naukowców na świecie. Jak to jest być w takim gronie i co to dla Pani Profesor oznacza? Z czym się to wiąże?
– Nie ukrywam, że niezwykle cieszy mnie ten fakt, przede wszystkim dlatego że potencjał prowadzonych przeze mnie badań został dostrzeżony w międzynarodowym środowisku naukowym, co znalazło przełożenie w cytowaniach publikacji. Pomimo, że cenię sobie pracę dydaktyczną to jednak najbardziej lubię planować badania i pisać artykuły naukowe, przynosi mi to ogromną satysfakcję. W pracy zawsze stawiam na pierwszym miejscu współpracę z ośrodkami w kraju i na świecie, wiążą się z tym również liczne wyjazdy na staże i konferencje, czy realizacja międzynarodowych projektów i właśnie te doświadczenia są dla mnie bardzo cenne i inspirujące w podejmowaniu kolejnych inicjatyw badawczych.
– Pani Profesor, proszę opowiedzieć o naukowych planach i celach, które sobie Pani wyznaczyła.
– Degradacja środowiska glebowego w skali globalnej doprowadziła nie tylko do zwiększenia roli rekultywacji obszarów zanieczyszczonych, ale również wytyczyła nowe trendy w badaniach naukowych. Z tego względu planuje kontynuować m.in. prace badawcze związane z technikami remediacji gleb z wykorzystaniem autorskich kompozytów na bazie bezpiecznych środowiskowo nanomateriałów, ale również materiałów odpadowych. W tym kontekście można mówić o koncepcji modelu gospodarki o obiegu zamkniętym gdzie odzysk i ponowne wykorzystanie w nowych procesach, ale również redukcja negatywnego wpływu materiałów odpadowych na środowisko jest kluczowa. Ten obszar badawczy stawia światu nauki wyzwania znalezienia innych zastosowań materiałom odpadowym od znanych dotychczas i tutaj właśnie widzę kolejną lukę badawczą, którą chciałabym wypełnić.
– Dziękuję za rozmowę.
Rozmawiała: Anita Kruk, Biuro Promocji SGGW
„World Ranking of Top 2% Scientists”, to lista najczęściej cytowanych naukowców na świecie, którą opracowuje Stanford University we współpracy z wydawnictwem Elsevier. Ranking ocenia dorobek naukowy z uwzględnieniem kryteriów takich jak m.in. indeks Hirscha, liczba cytowań, miejsce i rola autora wśród współautorów. W opublikowanym w październiku 2023 r. rankingu za 2022 r. znalazło się 726 naukowców z Polski, w tym 10 z SGGW:
- dr hab. Sabina Galus, prof. SGGW z Katedry Inżynierii Żywności i Organizacji Produkcji Instytutu Nauk o Żywności SGGW
- prof. dr hab. Ewelina Hallmann z Katedry Żywności Funkcjonalnej i Ekologicznej Instytutu Nauk o Żywieniu Człowieka SGGW
- prof. dr hab. Mohamed Hazem Kalaji z Katedry Fizjologii Roślin Instytutu Biologii SGGW
- prof. dr Stanisław Karpiński z Katedry Genetyki, Hodowli i Biotechnologii Roślin Instytutu Biologii SGGW
- dr hab. inż. Marek Kieliszek, prof. SGGW z Katedry Biotechnologii i Mikrobiologii Żywności Instytutu Nauk o Żywności SGGW
- dr inż. Anna Kot z Katedry Biotechnologii i Mikrobiologii Żywności Instytutu Nauk o Żywności SGGW
- dr hab. inż. Maja Radziemska, prof. SGGW z Katedry Kształtowania Środowiska Instytutu Inżynierii Środowiska SGGW
- prof. dr hab. inż. Ewa Sawosz Chwalibóg z Katedry Nanobiotechnologii Instytutu Biologii SGGW
- prof. dr hab. Tomasz Stadejek z Katedry Patologii i Diagnostyki Weterynaryjnej Instytutu Medycyny Weterynaryjnej SGGW
- prof. dr hab. Małgorzata Witeska z Samodzielnego Zakładu Ichtiologii i Biotechnologii w Akwakulturze Instytutu Nauk o Zwierzętach SGGW