Nie można spoczywać na laurach

– Panie Profesorze, jaki jest zakres Pana badań naukowych? I skąd ten wybór?

– Zakres badań jest szeroki, ale główny nurt to biotechnologia mikroorganizmów. W końcu pracuję w Katedrze Biotechnologii i Mikrobiologii Żywności. Specjalizujemy się tutaj w badaniu różnego rodzaju oddziaływań na mikroorganizmy, np. stresów środowiskowych. To wszystko powiązane jest z przemysłem spożywczym. Głównym kierunkiem badań, którym zajmuję się już od czasów pracy doktorskiej jest m.in. badanie wpływu selenu na możliwość występowania stresu oksydacyjnego w komórkach eukariotycznych. Jest to proces, w którym powstają reaktywne formy tlenu mające destrukcyjny wpływ na komórki. Tutaj zwracam uwagę na możliwość występowania różnego rodzaju zmian metabolicznych, aktywności systemu antyoksydacyjnego czyli zbioru poszczególnych enzymów oraz związków przeciwutleniających jakie mogą występować w komórkach eukariotycznych na przykładzie drożdży. Zwracam również uwagę na możliwość wytwarzania przez komórki drożdży nowych związków zawierających w swojej budowie selen, produkcję aminokwasów selenowych, związków zawierających selen połączony z substancjami antyoksydacyjnymi, na przykład z glutationem. Ich funkcją jest zapobieganie powstawania oraz neutralizacja wolnych rodników. Badania prowadzę we współpracy z różnymi ośrodkami naukowymi.

– Nad czym aktualnie Pan pracuje? Jaki jest cel badań?-

Najważniejszym projektem jest teraz ten dotyczący wpływu selenu na zjawiska anhydrobiozy występujące w komórkach drożdży. Anhydrobioza jest zjawiskiem w komórkach gdzie możemy zaobserwować zmniejszone tempo metabolizmu na skutek obniżenia aktywności wody. Ponadto w projekcie chcemy zbadać, jak selen wpływa na komórki eukariotyczne nie do końca pozbawione wody, ale w przypadku już uśpionego metabolizmu. Wpływ selenu oraz jego odpowiednie stężenie może spowodować wystąpienie tzw. efektów cytotoksycznych, a więc zaburzeń w prawidłowym funkcjonowaniu komórek eukariotycznych. Konsekwencją takich procesów jest wystąpienie mechanizmów detoksykacyjnych zachodzących w komórkach drożdży polegających m.in. na obronie komórek przed niesprzyjającymi warunkami hodowlanymi. Ponadto chcemy sprawdzić poziom aktywności poszczególnych enzymów antyoksydacyjnych oraz zjawiska autofagii, czyli degradacji poszczególnych składników komórkowych oraz apoptozy, czyli potocznie nazywając regulowaną śmiercią komórki. To pewnego rodzaju sposób samobójstwa komórki. Warto podkreślić, że takie zjawiska nie zostały do końca zbadane na świecie.

– W wyniku Pana działań i osiągnięć naukowych, znalazł się Pan w gronie najczęściej cytowanych naukowców na świecie. Jak to jest być w takim gronie i co to oznacza dla Pana Profesora?

– Obecność po raz kolejny z rzędu, już 4 raz w tym gronie jest dla mnie uznaniem za dotychczasową pracę. Ale nie mogę poprzestać na tym, że już w nim jestem. Moja dociekliwość naukowa, upartość i to moje momentami straszne dążenie do rozwiązania problemu naukowego i odpowiedzi na pytania, których jeszcze nikt nie uzyskał daje mi możliwość dalszego rozwoju naukowego. A łącząc to wszystko z różnymi interdyscyplinarnymi dziedzinami nauki daje możliwość udoskonalania własnego warsztatu badawczego i naukowego.

– Dlaczego zajął się Pan nauką i dlaczego w SGGW?

– Studia ukończyłem na Uniwersytecie Przyrodniczym w Lublinie, to jest dawna Akademia Rolnicza. Tam ukończyłem biotechnologię. I postanowiłem spróbować swoich sił w Warszawie. Rozpocząłem pracę w Instytucie Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego. Zacząłem pracować nad różnymi projektami naukowymi jako młody adept nauki, który musiał się wiele nauczyć. Po dwóch latach pracy w instytucie postanowiłem, że warto zrobić coś więcej, na przykład doktorat. I dowiedziałem się, że instytut ma dobre kontakty ze Szkołą Główną Gospodarstwa Wiejskiego i współpracuje z nią m.in. naukowo. Postanowiłem spróbować swoich sił w SGGW i udało się. Za co serdecznie dziękuję tym wszystkim, którzy w tamtym czasie wprowadzili mnie w świat nauki. Zacząłem prowadzić badania naukowe w ramach pracy doktorskiej, później w ramach pracy habilitacyjnej, a teraz jako profesor. To wszystko nadal się rozwija.
Oprócz tego ukończyłem studia podyplomowe na Uniwersytecie Jagiellońskim z biologii molekularnej, żeby rozszerzyć swój zakres wiedzy na temat badań z dziedziny inżynierii genetycznej. Realizacja wszystkich założeń badawczych wykonywanych w SGGW jakie sobie tutaj postawiliśmy zmierza w prawidłowym i konkretnym kierunku. Chodzi o to, żeby podejmując różne wyzwania naukowe uzyskać odpowiedzi na nurtujące nas pytania. Dlaczego te komórki rozwijają się w taki sposób? Dlaczego powodują produkcję takiego czy innego metabolitu? Co na to wpływa? Jak to genetycznie, metabolicznie jest uwarunkowane?
Badania, które realizujemy w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego nie są badaniami zwykłymi. Widać, że cieszą się coraz większym uznaniem na świecie. Nie można spoczywać na laurach, ale wciąż nieustannie się doskonalić i stawiać poprzeczkę coraz wyżej.

– Dziękuję za rozmowę.

Rozmawiała: Anita Kruk, Biuro Promocji SGGW