Jestem dumna, że mogę pracować w SGGW

– Pani Profesor, jaki jest zakres Pani badań naukowych? Czym się Pani specjalizuje? I skąd ten wybór?

– Jestem hydro- i ichtiobiolożką. Zajmuję się wpływem czynników środowiska wodnego (zanieczyszczenia wody, czynniki pokarmowe, stresory, patogeny) oraz terapeutyków i anestetyków na organizm ryb. Od lat specjalizuję się w ichtiohematologii, wykorzystując analizy krwi obwodowej i tkanki krwiotwórczej jako narzędzie badawcze, a także doskonalę metodykę tych badań. Wybrałam badania organizmów wodnych trochę z rozmysłem – zawsze fascynowało mnie środowisko wodne i niepokoiło jego niszczenie, poza tym lubię spędzać czas nad wodą i w wodzie, a trochę przypadkowo – podczas studiów na Wydziale Biologii UW zostałam magistrantką prof. Macieja Gliwicza, wybitnego hydrobiologa o międzynarodowej sławie, który (to nie pusty frazes – tak było) zaszczepił we mnie autentyczną ciekawość naukową i pokazał, że praca naukowa może być naprawdę niezłą przygodą (przez kilka lat uczestniczyłam m.in. w hydrobiologicznych badaniach jezior tatrzańskich).

– Dlaczego zajęła się Pani nauką i dlaczego w SGGW?

– Nauka, przy samoorganizacji i samodyscyplinie, umożliwia harmonijny rozwój. Pracą naukową (początkowo była to biologia planktonu) zajęłam się w dalszej konsekwencji magisterium u prof. Gliwicza, który polecił mnie (powiedział, jak sądzę, coś w rodzaju: „może nie orzeł, ale dobrze radzi sobie w terenie”) prof. Karolowi Opuszyńskiemu, wybitnemu ichtiologowi z Instytutu Rybactwa Śródlądowego. W IRŚ pracowałam przez 3 lata, w tym czasie wykonałam badania, których wyniki wykorzystałam później (1993) w pracy doktorskiej oraz skorzystałam ze stypendium FAO i spędziłam kilka miesięcy na stażu w USA. Następnie, przez ponad 30 lat pracowałam na Uniwersytecie Przyrodniczo-Humanistycznym w Siedlcach, z czego kilkanaście – pod kierunkiem kolejnej wspaniałej osoby – prof. Barbary Jezierskiej, która (znów miałam szczęście!) umiała skutecznie zmobilizować mnie do pracy, pozostawiając jednocześnie bardzo dużo samodzielności i swobody. W tym czasie zajęłam się hematologią ryb (znów trochę przypadkowo) i dość pracowicie drążyłam temat, czego efektem była habilitacja (2004) i profesura (2014). Od 2006 r. kierowałam Zakładem Fizjologii Zwierząt UPH i to był czas bardzo intensywnej, stresującej, ale i satysfakcjonującej pracy (w tym czasie przejechałam jakieś 250 tys. km pociągami na trasie Warszawa-Siedlce): modernizacji warsztatu badawczego, autorskiej dydaktyki oraz wspierania rozwoju naukowego studentów i współpracowników. W 2022 r. zaczęłam pracę w Samodzielnym Zakładzie Ichtiologii i Biotechnologii w Akwakulturze SGGW, gdzie nie jestem może całkiem nowa, bo wcześniej przez lata współpracowałam z prof. Teresą Ostaszewską, prawdziwą Ikoną polskiego rybactwa. A dlaczego w SGGW? Myślę, że to dobra afiliacja, żeby (za jakiś czas) zakończyć karierę naukową, a poza tym mam teraz do pracy 15 minut spacerem J A serio – jestem dumna, że mogę tu pracować.

– Nad czym aktualnie Pani pracuje? Jaki jest cel badań?

– Aktualnie współpracuję z wieloma osobami nad różnymi zagadnieniami badawczymi. Z zespołem SZIiBwA badamy wpływ żywienia paszami zawierającymi produkty rzepakowe na wzrost i stan fizjologiczny jesiotra syberyjskiego. Gatunku, którego akwakultura rozwija się bardzo dynamicznie i ma przed sobą świetne perspektywy. Z zespołem UPH badamy wpływ herbicydów na różne gatunki ryb karpiowatych. Z koleżankami i kolegami z innych ośrodków naukowych przygotowujemy kilka prac przeglądowych dotyczących toksykologii ryb.

– W wyniku Pani działań i osiągnięć naukowych, znalazła się Pani w gronie najczęściej cytowanych naukowców na świecie. Jak to jest być w takim gronie i co to oznacza dla Pani Profesor? Z czym się to wiąże?

– Nie zastanawiałam się nad tym. Moje publikacje od dawna są dość często cytowane i cieszy mnie to zainteresowanie, bo dla naukowca to jest sygnał, że jego praca jest komuś potrzebna. Nawet jeśli nie przynosi bezpośrednich efektów praktycznych, a jedynie inspiracje i wskazówki. Szczerze mówiąc, moja obecność na liście „top 2%” cieszy mnie, bo jest wynikiem jedynie kalkulacji bibliometrycznych, bez wpływu subiektywnego „czynnika ludzkiego”.

– Pani Profesor, proszę opowiedzieć o naukowych planach i celach, które sobie Pani wyznaczyła.

– Moje plany są związane z planami zespołów, z którymi pracuję i chętnie włączam się w różne projekty wspierając wiedzą, doświadczeniem i pomysłami młodsze koleżanki i kolegów, co owocuje wzajemną inspiracją i wspólnymi publikacjami. Z przyjemnością „dłubię” też w literaturze, co od czasu do czasu przynosi kolejną fajną pracę przeglądową, podczas pisania której wszyscy bardzo dużo się uczymy.

– Dziękuję za rozmowę.

Rozmawiała: Anita Kruk, Biuro Promocji SGGW

„World Ranking of Top 2% Scientists”, to lista najczęściej cytowanych naukowców na świecie, którą opracowuje Stanford University we współpracy z wydawnictwem Elsevier. Ranking ocenia dorobek naukowy z uwzględnieniem kryteriów takich jak m.in. indeks Hirscha, liczba cytowań, miejsce i rola autora wśród współautorów. W opublikowanym w październiku 2023 r. rankingu za 2022 r. znalazło się 726 naukowców z Polski, w tym 10 z SGGW:

• dr hab. Sabina Galus, prof. SGGW z Katedry Inżynierii Żywności i Organizacji Produkcji Instytutu Nauk o Żywności SGGW
• prof. dr hab. Ewelina Hallmann z Katedry Żywności Funkcjonalnej i Ekologicznej Instytutu Nauk o Żywieniu Człowieka SGGW
• prof. dr hab. Mohamed Hazem Kalaji z Katedry Fizjologii Roślin Instytutu Biologii SGGW
• prof. dr Stanisław Karpiński z Katedry Genetyki, Hodowli i Biotechnologii Roślin Instytutu Biologii SGGW
• dr hab. inż. Marek Kieliszek, prof. SGGW z Katedry Biotechnologii i Mikrobiologii Żywności Instytutu Nauk o Żywności SGGW
• dr inż. Anna Kot z Katedry Biotechnologii i Mikrobiologii Żywności Instytutu Nauk o Żywności SGGW
• dr hab. inż. Maja Radziemska, prof. SGGW z Katedry Kształtowania Środowiska Instytutu Inżynierii Środowiska SGGW
• prof. dr hab. inż. Ewa Sawosz Chwalibóg z Katedry Nanobiotechnologii Instytutu Biologii SGGW
• prof. dr hab. Tomasz Stadejek z Katedry Patologii i Diagnostyki Weterynaryjnej Instytutu Medycyny Weterynaryjnej SGGW
• prof. dr hab. Małgorzata Witeska z Samodzielnego Zakładu Ichtiologii i Biotechnologii w Akwakulturze Instytutu Nauk o Zwierzętach SGGW