Innowacyjna terapia celowana w leczeniu glejaka

Naukowcy ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie współpracują z firmą biotechnologiczną Cellis w celu opracowania terapii, której zadaniem ma być poprawa przeżycia pacjentów z nowotworem mózgu – glejakiem. Czy naukowcom uda się opracować sposób na wzrost przeżycia poprzez bezpośrednie podanie leku do nowotworu? I na jakim etapie są prace badawcze?

Glejak IV stopnia – najbardziej złośliwy

Glejak jest nowotworem mózgu, który wywodzi się z komórek glejowych. A te stanowią podstawę tkanki nerwowej i pełnią wobec neuronów funkcje odżywcze, podporowe i naprawcze. Najczęściej występującym nowotworem tego typu jest glejak IV stopnia, który rośnie bardzo szybko, a także jest najbardziej złośliwy. Większość pacjentów, po zdiagnozowaniu, przeżywa zaledwie kilkanaście miesięcy, przy czym mediana przeżycia wynosi około 12 miesięcy. Standard postępowania to chirurgiczne usunięcie guza, radioterapia oraz chemioterapia. Postępowanie ma za zadanie jedynie poprawę jakości życia osoby chorej, a nie wyleczenie czy zatrzymanie choroby.

Badania nad terapią

Naukowcy ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie współpracują z firmą biotechnologiczną Cellis Sp. z o.o. która rozwija allogeniczną terapię komórkową do leczenia guzów litych.

– Pracujemy nad innowacyjną terapią komórkową z wykorzystaniem komórek układu odpornościowego, czyli makrofagów – mówi dr inż. Małgorzata Górczak z Centrum Immunoterapii Komórkowych SGGW. – Zamykamy w środku makrofaga lek, który dodatkowo jest połączony z białkiem. Białko pełni z jednej strony rolę ochraniającą, żeby lek nie uwolnił się za szybko i nie uszkodził makrofagów zanim nie wykonają swoich zadań , ani też zdrowych komórek pacjenta. Z drugiej strony makrofagi przekazują białko do komórek nowotworowych, a przy okazji przemycają połączony z białkiem lek, który zabija komórki nowotworowe. Ta nowatorska terapia nosi nazwę MDC (Macrophage-Drug-Conjugate) i została opatentowana przez Cellis Sp. z o.o. My na SGGW badamy mechanizmy biologiczne leżące u podstaw tej terapii, na co przyznano prof. Magdalenie Król, aż trzy granty Europejskiej Rady ds. Badań (ERC, European Research Council). Badania przedkliniczne terapii MDC wykazują jej niezwykle wysoką skuteczność. Aktualnie terapia jest w trakcie przygotowań do badań klinicznych, które odbędą się w Szwajcarii. Pacjentami będą chorzy ze wznową glejaka.

Przewaga terapii 

Terapia, nad którą pracują naukowcy ma wiele przewag nad innymi obecnymi terapiami glejaka, które są nieskuteczne. Po pierwsze makrofagi to jedyne komórki, które są w stanie aktywnie penetrować w głąb guza i bezpośrednio docierać do komórek nowotworowych. Po drugie, celowane dostarczanie leku sprawia,  że terapia oszczędza komórki prawidłowe, a lek dociera bezpośrednio do guza, co potencjalnie powinno przełożyć się na mniejsze efekty uboczne i większe bezpieczeństwo terapii. Istnieje nadzieja, że dzięki prowadzonym badaniom być może już wkrótce rokowanie u pacjentów z glejakiem znacznie się poprawi.

Anita Kruk, Biuro Promocji SGGW
Konsultacja merytoryczna: dr inż. Małgorzata Górczak, Centrum Immunoterapii Komórkowych SGGW